Enflasyon Muhasebesi


Fiyatlarda meydana gelen sürekli artışlar ve şirketlerin mali tablolarının ait olduğu tarihteki satın alma gücünü tam olarak yansıtmaması nedeniyle, daha önce yapılan yeniden değerleme oranı ile ilgili uygulamalar yürürlükten kaldırılmış, yerine “Enflasyon Muhasebesi” olarak bilinen “Enflasyon Düzeltmesi” getirilmiştir.

Genel anlamda enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. Ayrıca enflasyon düzeltmesine ilişkin genel hükümlerin yer aldığı VUK 298/A maddesinde enflasyon düzeltmesi, "mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması" şeklinde tanımlanmıştır. Buna göre enflasyon düzeltmesi, mali tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetlerin Türk Lirası değerlerinin, tablonun ait olduğu tarihteki değerine yükseltilmesinden ibaret bir işlemdir.



Enflasyon düzeltmesi yapmanın şartları nelerdir? 

Fiyat endeksindeki (Yİ-ÜFE) artışın; İçinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10'dan fazla olması halinde mali tablolar da enflasyon düzeltmesi yapılması gerekir.


Enflasyon düzeltmesi neden önemlidir?

Enflasyon düzeltmesi, mali tabloların uzun yıllar süren yüksek enflasyonun etkisinden arındırılması, böylece vergileme üzerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesi ve mali tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücünü gerçek değerinde göstermesi açısından önemlidir. Diğer uygulamalardan farklı olarak bilançonun pasif kalemlerini de düzeltmekte ve böylece öz kaynakları ile çalışan firmaların enflasyondan olumsuz etkilenmelerini de önlemektedir.


Enflasyon düzeltmesi kimler tarafından yapılacak?

Anonim Şirketler, Limited Şirketler, Kooperatifler, Kollektif ve Komandit Şirketler dâhil kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılır. Serbest Meslek Erbapları düzeltme yapmazlar. (amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini, düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilirler.)


Adım adım enflasyon düzeltmesi

  1. Mali tabloda yer alan kıymetlerden hangilerinin parasal olmayan kıymet olduğu tespit edilir.
  2. Parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarları (düzeltmeye esas tutarları) bulunur. 
  3. Parasal olmayan kıymetlerin içinde yer alan Reel Olmayan Finansman Maliyetleri (ROFM) ayrıştırılır.
  4. Enflasyon düzeltmesinde düzeltmeye esas tarihleri ve buna bağlı düzeltme/taşıma katsayıları belirlenir.
  5. Düzeltmeye esas tutarlar ait oldukları düzeltme/taşıma katsayılarıyla çarpılarak düzeltilmiş tutarlar hesaplanır. 
  6. Parasal olmayan kıymetlerin, düzeltilmiş değerler ile düzeltme öncesi değerler arasındaki enflasyon farkları kayıt altına alınır. 
  7. Parasal olmayan kıymetler düzeltilmiş değerleriyle, parasal kıymetler ise düzeltmeye tabi tutulmaksızın mali tabloda gösterilir.


Rofm Nedir?

Reel Olmayan Finansman Maliyeti (ROFM). Mükelleflerin yapmış oldukları borçlanmalarda katlanmış oldukları ve parasal olmayan varlıkların maliyet veya alış bedeline ekledikleri finansman giderlerinin içerisinde, borç tutarında ilgili dönemdeki enflasyon nedeniyle oluşan değer kaybının telafisine yönelik bir unsur da bulunmaktadır. Yani alınan borcun geri ödenmesinde borç verenin enflasyon nedeniyle uğrayacağı kayıp tutarı da finansman gideri içerisinde yer aldığından, maliyet veya alış bedeline eklenen finansman gideri içerisindeki anaparaya ait enflasyon kaybının ayrıştırılmasından sonra kalan kısmın (finansman giderinin sadece reel kısmının) enflasyon düzeltmesinde dikkate alınması gerekmektedir.

Örneğin; Şirkete 200.000TL olan bir profesyonel bir yazıcı satın alındı. Bu satın alma işlemi için kredi çekildi ve 50.000-TL finansman maliyeti aracın maliyetine eklendi. 

200.000TL tutarındaki yazıcı 250.000TL olarak kabul edip enflasyon düzeltmesi yapılırsa yanlış olur, çünkü yazıcının reel fiyatı 200.000TL’dir. 

50.000TL reel olmayan bir finansman gideridir ve bunun ayrıştırılması gerekir. Yazıcının sadece reel maliyet değeri enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.



Parasal ve parasal olmayan kıymetler

Parasal kıymet; Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında, nominal değerleri aynı kalan ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetlerdir.

Örneğin; Kasa, Banka, Alacaklar, Borçlar vb.

Parasal olmayan kıymet; Ulusal para değerindeki değişmeler karşısında; satın alma güçleri değişmeyen kıymetlerdir.

Örneğin; Sabit kıymetler (demirbaşlar),stoklar vb.


Parasal olmayan kıymetler nelerdir?

Enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak parasal olmayan kıymetler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Geri Bildirim

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?
İlişkili İçerikler