Amortisman ve Değerleme

Amortisman yani yıpranma payı, işletmelerin kullanmak üzere aldıkları varlıkların aşınması ya da eskimesi gibi durumlarda gösterilebilen gider payıdır. Zamanla birçok eşya, yapısı gereği deformasyona uğramaya başlar ve bu eşyaların ekonomik değerleri azalır. Bu nedenle varlıkların ekonomik ömrü boyunca gider ve değerleri kaydedilmelidir.

Yol: ERP > Finans Muhasebe > Sabit Kıymet > Amortisman ve Değerleme

Not: Sabit kıymetler, amortismana tabi varlıklardır. Amortismana tabi olan duran varlıkların, duran varlık olarak kabul edilebilmesi için bazı kriterlere sahip olmalıdır,

1. Varlıklar işletmenin sahipliğinde olmalıdır. Örneğin, kiralanan bir demirbaş varlık olarak gösterilmemelidir. 
2. İşletmenin faydasına yönelik olmalıdır.
3. Fayda en az bir yıl olmalıdır.

Amortisman Listeleme Ekranı

Amortisman ve Değerleme listeleme ekranında kaydedilen değerlemelerin güncelleme, ekranlarına kalem ikonu ile gidilir. Yeni bir değerleme kayıt ekranına artı ikonu ile gidilir. Değerleme excele getir ikonu ile excel ekranında  görüntülenebilir. 

Dikkat: Sabit kıymetlerin faydalı ömürlerini kanun belirler. Workcube arayüzünde sabit kıymet iki amortisman yöntemi ile, değerlendirme yapılır. 

Örneğin; 100 TL'lik bir makine aldık Ömür 5 Yıl olsun. 2 Yöntem ile amortisman yapabiliriz.

1. Sabit Miktar - Standart
Alım Değeri / Faydalı Ömür
100 TL / 5 = 20 TL
Her sene 20 TL amortisman ayırılır.

2. Azalan Bakiye
Faydalı ömür yılını 100%'e bölünür.
%100 / 5 yıl = %20 ve bu rakamı amortismanı hesaplarken 2'ye çarparak amortisman hesaplanır.

• Yıl Amortisman Hesabı = Alım Değeri x ((%100 / 5) x2)
• Yılın Amortisman Hesabı = (İlk yılın değeri - 1.yılın Amortismanı) x ((%100 / 5) x2)
• Her yıl bir önceki yıldan kalan değer üzerinden gidilir.

  Yıl		Tutar		Amortisman		Birikmiş Amortisman
  1.sene		100 = A		40 = B = A x (%20x2)		40 = B
  2.sene		60 = D = A-C		24 = F = D x (%20x2)		64 = B+F
  3.sene		36		14,4		78,4
  4.sene		21,6		8,64		87
  5.sene		1,296		1,2296		100

Amortisman ve Değerleme Kayıt Ekranı

1. Bölümde;

Bu alanda, listeleme seçenekleri ile varlıklar listelenir. Varlıkların alındığı tarih aralığı belirlenir. İşlem yapılacağı tarih zorunlu alandır. Hesap döneminde periyod seçimi yapılmalıdır. Varlık, sabit kıymet olarak bir demirbaş hesabına kaydedilir. Hesap seçimi yapılarak ilgili varlıklar listelenir.

Dikkat: Hesap dönem bilgisinde, belgelerde alış ve devir işlemlerinde girilen periyod tanımları gelir. Amortisman yıl değerlemesinde periyot 12 ise senede bir kere yapılır. İkinci sene için bir sonraki seneye devir işlemi yapılmalıdır.

Not: Devlet, tarafından her yıl sonunda, bir sonraki yıla ilişkin amortisman hesaplamalarına dahil edilecek tutarlar belirleniyor. Amortisman sınırı, genel olarak fatura düzenleme sınırıyla aynı sınırlarda oluyor. Amortisman oran hesaplamalarında KDV tutarı hariç tutuluyor.

İlgili alanları doldurduktan sonra "Ara" butonuna tıklayarak ilgili varlıklar listelenir. Listelenen varlıkların döneme ait eski ve yeni değerleri görülür.

2. Bölüm;

İşlem tipi seçilir. 

Varlıklar kaydedilirken borçlu ve alacaklı hesap girilmemiş ise bu alanda girilmesi zorunludur.

En son olarak "Değerle" butonuna tıklayarak varlıkların yeni değerleri oluşturulur.

Not: Xml Ayarlarda İlk Yıl Ayrılmayan Amortisman Devam Eden Yıllarda Ayrılsın Ayarı Eğer evet olarak seçilirse kıst amortismana tabi ilk yıl ayrılmayan amortisman son yılda ayrılır.bu ayar bir önceki dönemde kalan kist amortisman tutarı varsa bir sonraki yılda değerleme yapılınca kalan kist amortisman tutarını demirbaşın son değeriyle topluyor ve demirbaşın son değerini değiştirmiş oluyor. Değerleme bu son değer üzerinden yapılıyor.

Dikkat: Örneğin şubat ayının değerlemesi yapılmış, mart aynın değerlemesini yaptıktan sonra şubat ayının değerleme ekranında güncelleme ve sil butonları gelmez, değerleme otomatik olarak kapatılır. Düzenleme yapabilmek için bir sonraki işlemi silerek düzenleme işlemi yapılabilir.

Tavsiye: Değerlemeye tabi tutulmuş sabit kıymetler için değer artış ve düşüşleri ile ilgili sabit kıymetin güncel değeri belirlenebilir. Detaylı bilgi almak için "Değer Artışı-Düşüşü Sağlayan Bakım ve Tamir Harcamaları" yazımızı okuyabilirsiniz.