Ürün Ağacı Tasarımı

Ürün ağacı, Üretim Planlamanın temel girdisidir. Bu şemalar sayesinde ürünün üretiminde kullanılacak olan malzemenin ihtiyaç duyulan miktarları ve tedarik sürelerine ilişkin bilgiler tutularak, ürün üretilmeden önce ne kadar sürede temin edileceği bilgisine ulaşılır. 

Ürün ağacı üretimi sürmekte ve aynı zamanda gelişmekte olan ürünlerin, ürün ve parça stok altındaki bağlantı şemalarıyla birlikte üretim planlamasıdır. Bir ağacı anımsatan bu şema daha çok bir yol haritası gibidir.

Ürün ağacı, en alt kademedeki ham malzemeden başlayarak en üst kademedeki nihai ürüne kadar ürün üretim sürecini gösteren bir şemadır. İngilizce karşılığı Product Tree olsa da, terminolojide Bill of Materials (BOM) olarak da anılan ürün ağaçlarında, üretilmekte olan ürünün hangi malzemeden ne kadar birim kullanılarak üretildiği gösterilmektedir.

Workcube Ürün Ağacı Tasarımı ile üretilen ürünlere ürün ağacı oluşturularak; ürünlerin standart sarf miktarları, üretim/işçilik zamanları ve fireler etkin bir şekilde yönetilir. Sarf malzemelere alternatif malzemeler tanımlaması yapılabilir ve konfigüre edilebilir.

Bu sayede ürünün teslim süresi belirlenmiş olmaktadır. Workcube Ürün Ağacı Tasarımı ile üretilen ürünlere ürün ağacı oluşturularak; ürünlerin standart sarf miktarları, üretim/işçilik zamanları, ve fireler etkin bir şekilde yönetilir. Sarf malzemelere alternatif malzemeler tanımlaması yapılabilir ve konfigüre edilebilir.

Ürün Ağacı Tasarımı İle Neler Yapabilir?

Workcube’ün eşsiz spec yaklaşımıyla her bir ürüne kolaylıkla sınırsız sayıda ağaç oluşturabilir. Spec sayesinde, ürünlerin her farklı çeşidi için tekrar tekrar sıfırdan ürün ağacı oluşturmaya gerek kalmaz. 

Özellikle siparişle üretim yapan kuruluşlar, spec kullanarak her bir sipariş için standart ürün ağacını değiştirmeden farklı ürün ağaçları, spesifikasyonları oluşturabilir. 

Bu sayede ürünün her farklı versiyonu için ayrı ayrı ürün ağacı ve stok kodu tutmak yerine daha kısa zamanda ve daha basit bir şekilde ürünün spec’i oluşturulur. Böylelikle üretimdeki ana ve ara katkı maddelerinin takibi rahatlıkla yapılır.

• Sınırsız sayıda ürün ağacı oluşturma
• Ürün ağaçlarını detaylı takip etme ve filtreleme
• Ürün ağaçlarını görüntüleme, kategori bazlı listeleme
• Ürün yönetiminden ürün ağaçlarına ve üretim süreçlerine direk geçiş olanağı
• Ürün ağaçlarını revize etme, operasyon ekleme, çıkarma ve değiştirme
• Tasarlanan ürün ağaçlarını listeleme, Word, Excel, Pdf formatında kaydetme ve e-mail gönderme
• Ürün ağacı için stoklardan ürün ekleyebilme, spec oluşturma
• Ürünleri spec’lerine göre listeleyebilme, yazdırabilme ve üretim aşamalarını takip etme imkanı

Ürün Ağaçları Sisteme Nasıl Kaydedilir?

Bir ürün ağacı sisteme kaydedilmeden önce, ürün ağacında kullanılacak olan bütün sarf malzemelerin, hammaddelerin, yarı mamullerin ve ürünün kendisinin sisteme tanımlanması gerekir.  Ürünler sayfasından ürünler sisteme tanımlanır.

Yol: ERP > Satış-Dağıtım > Ürün ve Stoklar > Ürünler

Üretim sırasında yapılan her bir işlem için operasyonların sistemde tanımlanmış olması gerekir. Her bir operasyon Operasyonlar sayfasından sisteme kaydedilir.

Yol: ERP > Üretim > Üretim Tasarımı > Operasyonlar

Sonrasında, ürünün üretiminin gerçekleşeceği her bir iş istasyonunun İstasyonlar sayfası ile sistemde tanımlanmış olması gerekir.

Yol: ERP > Üretim > Üretim Tasarımı > İstasyonlar

Not: Bir ürünün ürün ağacının tanımlanabilmesi için ürün tanım ekranında mutlaka “Üretiliyor” kutucuğu işaretlenmiş olmalıdır. Ancak bu kutucuk işaretlendiğinde ürün ağacı oluşturulması için gerekli ekranlara erişim linki menüde açılacaktır.

Üretiliyor kutucuğu işaretledikten sonra Ürün Ağacı sayfasına giderek ilgili tanımlamalar yapılabilir. 

Yol: Ürün Kartı > Diğer > Ürün Ağacı

Dikkat: Bir ürün için ürün ağacı tanımlamadan önce öncelikle o ürünün girdisi olan yarı mamullerin ağacının sisteme tanımlanması önerilir. Yani tasarım hiyerarşik olarak alt yarı mamul ürünlerden üst ana ürüne doğru yapılmalıdır.

Yaklaşım: Yalnızca master olan ürün ağacında görüntülenir. Varyasyonlara göre oluşturulan ağaçlar, master ağaçta belirlenen yaklaşıma göre oluşur. 

Miktar Tipi: Miktar ve %Oransal olarak belirlenebilir. Seçilen filtreye göre Bileşen Ekle alanında ve Ürün ağacı bileşenlerinde Miktara veya orana göre ürün ağacı oluşturulur.

Ürün ağacını oluştururken gerekli hammadde, sarf malzeme miktarları, operasyonlar, fireler ve spec’ler bileşen ekle kısmında tek tek seçilir ve “Bileşen Ekle” butonuna tıklanarak alt kısımdaki ürün ağacına eklenir. 

Ürün: Ürünün üretiminde kullanılacak hammaddelerin, sarf malzemelerin, yarı mamullerin seçilerek ürün ağacına eklendiği alandır.

İşlem: Üretimde kullanılacak malzemelerin hangi operasyonlardan geçeceğinin seçilerek ürün ağacına eklendiği alandır.

Sıra: Ürün ağacına malzeme ve operasyonların hangi sıra ile ekleneceğinin tanımlandığı alandır.

Miktar: Malzemelerin, hammaddelerin kendi ürün kartındaki ana birimine göre, ürün ağacına hangi miktarlarda ekleneceğinin belirlendiği alandır. Örneğin; Kumaş hammaddesi için buraya 5 girildiğinde sistem Kumaş ürün kartında tanımlı birim olan “Metre” üzerinden 5 metrelik kumaşı ürün ağacına ekler. Miktar alanının veri tipi, Bir üstteki boxta bulunan yaklaşımda belirlenen miktar tipine göre değişebilir.

Soru: Ürün ağacına eklenen hammadde, malzeme konfigüre edilebilir bir bileşen ise o bileşenin seçilmesi için sorulacak soru bu alandan belirlenir. Detaylı bilgi edinmek için "Ürün Konfigürasyonları" dokümanını okuyabilirsiniz.

Fire Miktarı: Malzemeden hangi miktarda fire (kayıp) olduğunun tanımlandığı alandır.

Fire Oranı: Malzemenin yüzde kaçının fire (kayıp) olduğunun tanımlandığı alandır.

Sevkle Birleştir: Ürün ağacına eklenilen bir malzeme için bu seçenek işaretlendiği takdirde, üretim sonuçlandırıldığında bu malzeme harcanmaz. Yani stoktan düşülmez. Örneğin; üretimde kullanılan vidaların üretim esnasında değil sevk esnasında stoktan düşmesini istiyorsanız ürün ağacına vida eklerken “Sevkte Birleştir” kutucuğunu işaretleyerek eklemeniz gerekir. Sevkte birleştir opsiyonu ürün ağaca eklendikten sonra da ürünün en sağında bulunan güncelleme ikonundaki ekrandan da tanımlanabilir. Bu kutucuk işaretlendiğinde üretilen ürün ancak bir irsaliye ile sevk edildikten sonra ilgili malzeme harcanmış olarak görünür ve stoktan düşer.

Ürün ağaçlarında sıra sıfırdan başlar. Bir malzemeye işlem uygulanacak ise; malzeme ve operasyonun sıra numarası aynı olmalıdır.

Örneğin, Bir Karışık Turşu üretiminde Lahana, Kornişon Salatalık, Sarımsak ve Biber üzerine “Yıkama”  işlemi uygulanacağı için hepsinin sıralaması aynı seçilmiştir. 

 Alternatif Ürünler: Bu ikon ile Alternatif Sorulara istinaden Alternatif Ürün tanımlaması yapılabilir.

Ürünü Sil: Bu ikon ile ürün ağacında daha önceden tanımlanan ürün ve operasyonlar silinebilir.

Ürün Ağacı: Bu ikon ile ürün ağacındaki malzemelerin/operasyonların sıra, miktar, fire miktarı, fire oranı ve alternatif soru seçimi düzenlenebilir. 

İstasyon: Bu ikon ile ürün ağacındaki operasyonların istasyonları düzenlenebilir. İstasyon ekle-sil- güncelleme işlemleri yapılabilir.

Alt Ağaç:  Ürün ağacının içerisinde yer alan ve üretilen (yarı mamul) her bir  ürün için de ayrı ayrı ürün ağacı oluşturmak gerekir. Bu ürünlerin ağaçlarına doğrudan bu ikon yardımı ile gidilir. Yarı mamuller ürün ağacına eklendiğinde o yarı mamul için önceden tanımlanmış ürün ağacı da otomatik olarak ana ürün ağacının içerisine eklenir. 

Not: Ürün ağacında yapılan her bir düzenleme sonrası Kaydet butonuna tıklanmalıdır Aksi takdirde yapılan değişiklikler kaydedilmez.

Yan Ürünler - Çıktılar

Bir ürün ağacındaki yan ürünler "Üretim Sonucu" ekranında Üretim Sonucu satırlarına birim çarpanlarıyla  atılır. Bu alandaki temel kullanım mantığı, bir ürünü üretirken ortaya çıkabilecek yan ürünlerin stoklara sokulmasına dayanır. Örneğin en basit tabir ile, Peynir Üretimi yapan bir firma, Peynir üretirken bu üretim ile beraber Peyniraltı suyu, Lor gibi yan ürünlerde ortaya çıkabilir, ve bu ürünler artık bir ticari değere sahip olduğundan stoklara katılmak istenebilir. Yan Ürünler - Çıktılar alanı, bu amaçla kurgulanmıştır.

İlgili Yan Ürün - Çıktı alanında belirlenen ürünlerin, üretim sonucu miktarına göre birim çarpanları ile üretim sonucu sayfasında üretimden çıkan ürünlerin listelendiği Üretim Sonucu box'ında listelendiği görülebilir. Üretim sonucuna dayalı stok fişleri oluşturma işleminde, yan ürünlerde stok fişlerine yansıyarak stok hareketi yaparlar.

Stoklar  - Varyasyona Göre Ürün Ağacı

Bir ürünün birden çok stok kodu ile farklı varyasyonları bulunabilir. Master ürün ağacı oluşturulurken belirlenen alternatif sorulara göre, alt varyasyona ait stokların ağaçları oluşturulurken de alternatif soru seçimleri yapılarak varyasyon ürün ağaçları oluşturulabilir.

Listede kırmızı ağaç ikonu ile listelenen varyasyonlar, henüz ürün ağacı oluşturulmamış varyasyonlardır. " Varyasyonlara göre ürün ağacı yarat" butonuna tıklandığında, yalnızca henüz ürün ağacı oluşturulmamış varyasyonlara ait ürün ağaçları yaratılabilir.

Not: Varyasyonlara ait ürün ağaçları, master ürün ağacının alternatif sorularına göre oluşturulur. Yani master ürün ağacı oluşturulmadan, varyasyon stoklara ait ürün ağaçları yaratılamaz.

"Varyasyonlara göre Ürün ağacı Yarat" butonuna tıklandığında karşımıza gelen ekrandır. Master ürün ağacında belirlenen alternatif sorular tanımlanarak alternatif ürün ağacı oluşturulabilir. Hangi Renk Ürün, Ebat Bilgileri Nedir, Hangi Ambalaj gibi kolonlar, master ürün ağacında önceden belirlenmiş olan alternatif sorulardan gelir.

Alternatif sorularından Hangi Ambalaj? ve Hangi Renk ürün? seçeneklerinin stok seçimi yaptırdığını, Ebat bilgileri Nedir? Alternatif sorusunun ise manuel data girişi yapmaya imkan sağladığını görüyoruz. Bunun sebebi, Alternatif soru oluştururken belirlenen "Alternatif İşlem" Tipine göre değişir. Alternatif soru tanımında "Stok değiştir" veya "Ölçü Değiştir" gibi tanımlamalar bu alanlara etki eder.

Not: Varyasyonlara göre ürün ağacı oluştururken hiçbir değişiklik yapmadan olduğu gibi kayıt edilirse, master ürün ağacı ile tamamen aynı yeni bir ürün ağacı oluşturulur.

Hayalet Ürün Ağacı (Phantom Ürün) nedir?

Hayalet Ürün Ağacı (Phantom Bill Of Material), bir Ürün Ağacında yer alan yarı mamullerde üretim ve stok takibi yapılmak istenmediği durumlarda uygulanan bir yöntemdir.

Ürün ağacında yer alan, üretilen ürünlerin (yarı mamullerin) satırlarında "Bu Ürün İçin Üretim Emri Oluşturma" parametresi tanımlanarak uygulanır. İçerisinde hayalet ürün ağacı bulunduran bir ürün için üretim emri verildiğinde:

• Hayalet ürün için üretim emri oluşmaz. 
• Hayalet ürün ağacının sarf malzemeleri, hayalet ürünün bağlı olduğu üst ürünün üretimine yansır ve o ürünün üretimi sonuçlandırıldığında fantom üründeki bileşenlerin stok hareketleri gerçekleşir. 

Not: Malzeme ihtiyaç hesaplamasında hayalet ürün ağaçlarının gelmemesi malzeme sayfasının XML’ine bağlı olarak çalışır. “Bu Ürün için Üretim Emri Oluşturma” checkbox’ının aktif olması için Page Settings ayarlarına gidilerek “Phantom Ürün Ağacı Kullan” ayarının Evet olarak seçilmesi gerekir.